Blog

Święty Mikołaj z Patary

Święty Mikołaj Urodził się około 280 r. w bogatej rodzinie chrześcijańskiej, w miejscowości Patara w Azji Mniejszej. Od najmłodszych lat prowadził pobożne życie, jawnie i niejawnie pomagając potrzebującym. Po śmierci rodziców rozdał majątek ubogim. Był prezbiterem, a później biskupem Mirr Licyjskich. Według tradycji Chrystus i Matka Boża naznaczyli go na urząd biskupi (na obrazach Świętego, Zbawiciel i Bogurodzica umieszczani są w górnej partii kompozycji, jako ofiarowujący mu Ewangelię i omoforion – symbol władzy biskupiej). Święty zasłynął wieloma cudami dokonanymi za życia jak i po śmierci, dzięki czemu nosi przydomek „Cudotwórcy”. Do najbardziej znanych należą: dostarczenie trzech miarek złota na posag dla ubogich panien oraz uciszenie burzy na morzu, w czasie podróży do Jerozolimy. Kult św. Mikołaja stał się powszechny już 200 lat po jego śmierci. Szczególnym poszanowaniem otaczany jest na Rusi. Kościół wschodni uroczyście obchodzi zarówno święto przypadające na dzień 6 grudnia, jak i święto Przeniesienia relikwii z Mirr do Bari, przypadające 9 maja. Zwyczajowo te dni świąteczne nazywane są „zimnym” i „ciepłym” Mikołajem. Ikonografia wizerunków Świętego ukształtowała się na początku drugiego tysiąclecia. Z XII w. pochodzą rozbudowane cykle ilustrujące jego żywot. Na obrazach jest siwym starcem, o wydatnej łysinie czołowej i krótkiej zaokrąglonej, podzielonej na dwa pukle brodzie, w szatach biskupich (najczęściej w polistaurionie). Uniesioną prawą ręką wykonuje gest błogosławieństwa, w lewej trzyma Ewangelię. Jeśli księga jest otwarta, na jej kartach widnieje tekst zaczerpnięty z Nowego Testamentu, np. ,,Ja jestem Dobrym Pasterzem" (J. 10, 11–18). Ten fragment Ewangelii, często pojawiający się na ikonach z terenu Łemkowszczyzny, stał się źródłem zwyczaju zwracania się do Świętego o ochronę trzód przed atakami wilków... Fragment książki: ,,Cerkwie i ikony Łemkowszczyzny" Jarosława Giemzy. ILUSTRACJE: Św. Mikołaj z Cerkwi w Owczarach (Rychwałdzie) 2 połowa XV w. , zbiory MHS, ilustracja pochodzi z albumu ,,Cerkwie i ikony Łemkowszczyzny" Św. Mikołaj, połowa XVI w. z cerkwi w Dubovej. Fot. Libra PL, zbiory MSB, ilustracja pochodzi z albumu ,,Cerkwie i ikony Łemkowszczyzny" Św. Mikołaj z cerkwi w Bałuciance, przełom XVII i XVII w. Św. Mikołaj z nieistniejącej cerkwi w Rovnem, fot. Libra PL, zbiory MSB, ilustracja pochodzi z albumu ,,Cerkwie i ikony Łemkowszczyzny"