Dzieje herbu Rzeszowa

„Najważniejszym źródłem do dziejów własnych herbów są dla większości miast dawne pieczęcie. Rzadko dotrwały one do naszych czasów, ale zwykle zachowały się – oczywiście w różnym stopniu – dokumenty, na których pieczęcie te były odciśnięte. Tak jest i w przypadku Rzeszowa. [...] Ponieważ godło w postaci krzyża kawalerskiego występuje na pieczęciach od XVI do XVIII wieku, a pośrednio udokumentowane jest dla wieku XV, w okresie późniejszym uległo heraldyzacji, więc nie może być wątpliwości, że herbem Rzeszowa, co najmniej od XV wieku, był krzyż kawalerski. W tej kwestii panuje zresztą zgoda wśród historyków, natomiast spory budziła i budzi nadal kwestia genezy herbu i jego barw w okresie staropolskim. [...] Aż do pierwszego rozbioru w 1772 roku herbem Rzeszowa był bez wątpienia krzyż kawalerski (srebrny?). Nie ma pewności co do proweniencji krzyża oraz barwy pola herbowego: czy było ono błękitne – jak w XIX wieku, czy czerwone, na co mogłyby wskazywać późniejsze pieczęcie. [...] Po pierwszym rozbiorze Polski Rzeszów znalazł się w granicach monarchii austriackiej. Kilkanaście lat później, w latach osiemdziesiątych XVIII wieku, herb Rzeszowa został dość istotnie zmieniony. [...] Centralne miejsce herbu zajmował teraz postument ze schodkami (określany czasami jako mensa ołtarzowa), na którym położona jest otwarta księga oraz skrzyżowane miecz i kaduceusz (laska Merkurego). Na frontowej ścianie postumentu umieszczona była tarcza z dotychczasowym herbem miasta – krzyżem kawalerskim (niekiedy krzyż nałożony był na postument bez tarczy). Wzdłuż postumentu i po jego bokach zwisały girlandy (festony).Trzeba też przyjąć, że nieformalnie, bo bez stosownych aktów prawnych. [...] Herbem Rzeszowa w okresie PRL był herb w wersji staropolskiej. Potwierdzają to liczne zachowane sztandary, odznaki, publikacje lokalne, gdzie występuje herb miasta w formie srebrnego krzyża kawalerskiego w polu błękitnym. [...] Sytuację prawną herbów miejskich zmieniły przemiany ustrojowe i restytucja samorządów. Ustawa o samorządzie terytorialnym z marca 1990 roku zezwoliła samorządom na podejmowanie uchwał w sprawie herbów. Uchwała Rady Miasta Rzeszowa nr IV/18/90 z 30 sierpnia 1990 roku stanowi, że herbem miasta jest krzyż kawalerski srebrny w polu błękitnym”. [fragmenty ksiązki]