Proza. Wykroje i wzory

Tom 26. Proza: wykroje i wzory to książka, której temat rodzi się w dialogu twórców i czytelników tych profesjonalnych i tych, dla których przepustką do literatury jest po prostu zamiłowanie do czytania. Pisarze i odbiorcy porozumiewają się jednak nie tylko wprost przez książki, ale też za pośrednictwem wyobrażeń, tworzonych przez obie strony na temat tego jaka powinna być literatura. Wyobrażenia te przybierają formę schematów i modeli, którym nadaję tu wziętą z krawiectwa nazwę. To owe modele prowadzą pióro pisarzowi i sterują odbiorem i oceną książek przez czytelników. Ale daleko nam wszystkim do zgody, jakie te modele powinny być. Książka moja nie daje na ten temat żadnej systematycznej wiedzy. Jest po prostu historią przygód krytyka w bibliotece i sprawozdaniem z wartościującej lektury. A z wykrojów i wzorów powstaje rodzaj mapy pomagającej w orientacji wśród książek napisanych w ostatnim stuleciu i pośród zdarzeń powodujących, że literatura wciąż się w naszych oczach zmienia, że jedne z jej obszarów wypieramy z pamięci, a inne się w niej odradzają.